اقتباس از کتاب اصول علمی و عملی پرورش طیور – دکتر جواد پور رضا
از لحاظ رده بندی مهره داران، طیور بعد ار خزندگان قرار گرفته اند. بین پرندگان و خزندگان شباهت هائی وجود دارد که عبارتند از :
1-هر دو گروه تخمگذارند و زرده هر دو چند لایه است.
2-نرها در هر دو گروه هموگامت و ماده ها هترو گامت هستند .
3-در سطح بدن هر دو گروه فلس یا پولک وجود دارد . با این حال بین پرندگان و خرندگان تفاوت هائی نیز وجود دارد. که عبارتند از :
1-خزندگان دارای دندان بوده، در صورتی که پرندگان فاقد آن هستند .
2-پرندگان حیواناتی خونگرم اند در صورتی که خزندگان جزو حیوانات خونسرد به حساب می آیند.
3-پرندگان پردارند.
4-پرندگان دارای کیسه های هوائی هستند.
5-در پرندگان استخوانهای توخالی وجود دارد.
از نظر طبقه بندی زیست شناسی مرغ از شاخه طناب داران، رده پرندگان، زیر رده نو مرغان یا پرندگان حقیقی راسته ماکیان شکلان و خانواده سیخک داران می باشد . جنس آن گالوس و گونه آن دامستیکوس است.
گفته می شود که همه نژادهای مرغ از چهار نوع وحشی زیر حاصل شده اند.
1
گالوس-گالوس
مثل مرغ جنگلی قرمز
2
گالوس – لافایتی
مثل مرغ جنگلی سیلان
3
گالوس سونراتی
مثل مرغ جنگلی خاکستری
4
گالوس – واریوس
مثل مرغ جنگلی آبی و سبز
طی هزاران سال انواع وحشی مرغ بطور طبیعی با هم آمیخته اند و یا توسط انسان تلاقی داده شده اند که منجر به پیدایش نژادهای فعلی گردیده است. نژادهای کنونی را می توان بر حسب منطقه جغرافیایی و یا تولید تقسیم بندی کرد.
تقسیم بندی مرغ ها بر حسب منطقه جغرافیائی
در اینگونه تقسیم بندی مرغ ها بسته به اینکه از چه منطقه ای به دنیا معرفی شده باشند به چهار دسته تقسیم می شوند:
1-نژادهای آمریکائی
2-نژادهای آسیائی
3-نژادهای انگلیسی
4-نژادهای مدیترانه ای
هر یک از نژادهای فوق دارای چند واریته بوده که تفاوت این واریته ها نوع تاج و رنگ پر و بال آنها است. همچنین هر واریته شامل تعدادی سویه است . سویه ها از لحاظ تعداد تخمی که می گذارند، سن بلوغ و یا میزان باروری با هم تفاوت دارند .
نژادهای آمریکائی
این نژادها از تلاقی نژادهای آسیائی و مدیترانه ای حاصل شده اند . هم از نظر تولید تخم مرغ و هم از لحاظ تولید گوشت خوب هستند . ولی تولید تخم مرغ آنها بخوبی نژادهای مدیترانه ای نیست. معمولاً در سال حدود 180 تا 220 عدد تخم مرغ می گذارند . در سن 5/5 تا 6 ماهگی شروع به تخمگذاری می کنند . از این نژادها برای تولید نژادهای تجارتی از نوع مرغ گوشتی استفاده می شود. از جمله این نژاد ها پلیموت راک، وایا ندوت وردایلندرد هستند.
نژادهای آسیائی
بدنی بزرگ و استخوان بدنی قوی دارند . روی پای آنها پر وجود دارد و پوست بدن همه آنها بجز نژاد لانگشان سیاه، زرد است و لاله گوش همه قرمز بوده و تخم مرغ های آنها با پوسته قهوه ای است .
از لحاظ تخمگذاری زیاد خوب نیستند و تعداد تخم مرغهائی که در سال می گذارند حدود 120 تا 150 عدد است . حدود 6 ماهگی به سن بلوغ می رسند . رشد بدن آنها زیاد نیست . از جمله این نژادها می توان براهما ، کوچین و لانگشان را نام برد .
نژادهای انگلیسی
نژادهای گوشتی هستند . پوست بدن همه آنها بجز کور نیش سفید است و همه بجز دورکینگ ورد کاپ تخم مرغهای پوسته سفید تولید می کنند . سن بلوغ آنها حدود 5 تا 6 ماهگی است و تولید سالیانه تخم آنها بین 180 تا 240 عدد است . از مهمترین این نژادها کورنیش ، ارپینگتون ، سوسکس و استرالورپ را می توان نام برد .
نژادهای مدیترانه ای
از سایر نژادها کوچکترند و از لحاظ تخمگذاری بسیار خوب هستند . کرچی در آنها به ندرت دیده می شوند . پاها بدون پر و تخم مرغ های آنها پوسته سفید است.
تعداد تخم مرغی که در سال می گذارند حدود 250 تا 300 عدد نژادها لگهورن است که دارای 12 واریته است و از تلاقی واریته های مختلف این نژاد ، مرغهای تجارتی تخمگذار به دست می آید سایر نژادهای مدیترانه ای مینورکا ، آنکونا ، اسپانیش، آندولوسی آبی هستند.
تقسیم بندی مرغها از لحاظ تولید
1-نژادهای سبک یا تخمگذار
2-نژادهای سنگین یا گوشتی
3–نژادهای 2 محصوله
4-نژادهای زینتی
هیچ یک از نژادهای فوق الذکر از نژادهای تجارتی نمی باشد بلکه از تلاقی آنها در موسسات اصلاح نژاد و پس از طی آزمایشات زیاد نژادهای تجارتی با نامهای تجارتی به بازار عرضه می گردد. از تلاقی خروسهای کورنیش با مرغهای پلیموت راک سفید نژادهای گوشتی و از تلاقی سویه های مختلف لگهورن مرغ های تخمگذار به دست می آید . بیشتر نامهائی که برای نژادها بکار برده می شود ، نامهای تجارتی است.